Birikmiş Nafaka Alacağı Nasıl Tahsil Edilir?

Boşanma davaları sonrasında mahkeme kararıyla hükmedilen nafaka, kimi zaman düzenli ödenmez ve zaman içinde birikmiş nafaka alacakları ortaya çıkar. Peki, nafaka borçlusundan bu alacaklar nasıl tahsil edilir? Emekli maaşı gibi düzenli gelirlerden kesinti yapılabilir mi? 

Bu yazıda, Yargıtay kararları ışığında birikmiş nafaka alacağının tahsiline ilişkin hukuki süreci ayrıntılı biçimde ele alıyoruz.

1. Nafaka Alacağı ve Hukuki Nitelik

Nafaka alacağı, adi alacak statüsünde değildir. Bu yönüyle diğer borçlardan ayrılır. Hukukumuza göre nafaka alacakları öncelikli alacaklar arasında yer almaktadır. Borçlunun düzenli gelirinden, örneğin maaşından, emekli aylığından tahsil edilmesi mümkündür.

Ancak burada çok önemli bir ayrım vardır: İşleyen (güncel) nafaka alacağı ile birikmiş (geçmiş dönemlere ait) nafaka alacağı arasında uygulamada farklılık bulunur.

2. Emekli Maaşı Haczedilebilir mi?

Normal şartlarda, emekli maaşları haczedilemez. Ancak nafaka borçları bu kuralın istisnasıdır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93. maddesi bu konuda açık bir düzenleme içermektedir:

“Gelir, aylık ve ödenekler… nafaka borçları dışında haczedilemez.”
Dolayısıyla nafaka alacaklısı, borçlunun emekli maaşına icra yoluyla haciz koydurabilir. Fakat bu haczin kapsamı, nafakanın türüne göre değişiklik gösterir.

3. Yargıtay’ın Görüşü: Emekli Maaşı Her Durumda Tamamen Haczedilemez

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi – 2015/15415 E., 2015/15803 K.

Bu kararda, nafaka borçlusu hakkında ilamlı icra takibi yapılmış ve borçlunun emekli maaşının tamamı üzerine haciz konulmuştur. Borçlu vekili, sadece birikmiş nafaka borcu nedeniyle böyle bir uygulamanın hukuka aykırı olduğunu belirterek haczin bir kısmının kaldırılmasını talep etmiştir.

Yargıtay şu değerlendirmeyi yapmıştır:
“Takip dayanağı nafaka alacağı olup işleyen nafaka alacağı adi alacak değildir ve borçlunun maaşının haczi kabildir. Bu nedenle işleyen aylık nafakanın tamamı için maaşa haciz konulmasında yasaya aykırılık yoktur.
Ancak birikmiş nafaka alacağı için İİK m. 83 hükmü uygulanmalıdır.

Borçlunun ve ailesinin geçimi için zorunlu olarak takdir edilen miktar tenzil olunduktan sonra kalan maaşın yalnızca 1/4’ü haczedilebilir.”
Somut olayda, İcra Müdürlüğü doğru biçimde, işleyen nafaka kesintisinden sonra kalan maaşın 1/4’ü oranında birikmiş nafaka alacağı için kesinti yapılmasına karar vermiştir. Ancak ilk derece mahkemesi bu uygulamayı hatalı bulmuş, Yargıtay ise kararı bozmuştur.

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi – 2015/11028 E., 2015/13315 K.

Bu kararda ise, ilamlı icra takibine konu olan nafaka alacağının hem işleyen hem de birikmiş nafakayı kapsadığı, emekli maaşı üzerine haciz konulduğu anlaşılmıştır.

Yargıtay burada da aynı ilkeleri yinelemiştir:

• Nafaka borçları için emekli maaşına haciz konulabilir.
• İşleyen nafaka için tam kesinti yapılabilir.
• Ancak birikmiş nafaka için İİK m. 83 uyarınca yalnızca 1/4 oranında kesinti mümkündür.
• Mahkeme, şikayeti kabul ederek bu dengeyi hatalı bir karar vermiş, Yargıtay bu kararı da bozmuştur.

Bu içtihatlara göre borçlunun geçimi gözetilerek, birikmiş nafaka alacağı diğer alacaklarla aynı sıraya girer ve belirli oranlarda tahsil edilir.

4. Uygulamada Ne Yapılmalı?

Eğer nafaka alacağınız tahsil edilmemişse ve birikmişse, şu adımları izleyebilirsiniz:

• İlamlı icra takibi başlatın: Boşanma kararında nafaka hükmü varsa, bu ilama dayanarak doğrudan icraya başvurabilirsiniz.
• Emekli maaşı üzerine haciz koydurun: İcra müdürlüğü aracılığıyla SGK’ya yazı yazdırarak maaştan kesinti yapılmasını talep edebilirsiniz.
• İşleyen ve birikmiş nafaka ayrımını vurgulayın: İşleyen nafaka için tamamı, birikmiş nafaka için ise sadece 1/4 oranında kesinti yapılması gerektiğini dilekçenizde belirtin.
• SGK kesintilerinin takibini yapın: Haciz müzekkeresiyle yapılacak kesintilerin doğru şekilde uygulandığından emin olun.

Birikmiş nafaka alacağı, icra yoluyla tahsil edilebilir. Ancak bu tahsilat süreci bazı yasal sınırlamalara tabidir. Özellikle emekli maaşı gibi gelirlerin haczi konusunda işleyen ve birikmiş nafaka alacakları arasında fark bulunduğu unutulmamalıdır. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları, borçlunun mağdur edilmemesi ve hakkaniyetin sağlanması açısından bu ayrımı açıkça ortaya koymuştur.

Hukuki Destek Alın

Aile hukuku, hem hukuki hem de duygusal açıdan son derece hassas bir alandır. Avukatlık hukuk büromuz, bu sürecin her aşamasında müvekkillerine hem profesyonel hem de çözüm odaklı bir yaklaşımla destek sunmaktadır.

Özellikle;

• Boşanma davaları (çekişmeli ya da anlaşmalı),
• Vesayet ve velayet düzenlemeleri,
• Yoksulluk ve iştirak nafakası talepleri,
• Nafakanın artırılması, azaltılması veya kaldırılması davaları,
• Birikmiş nafaka alacaklarının icra yoluyla tahsili,
• Mal rejiminin tasfiyesi (edinilmiş mallara katılma rejimi, mal ayrılığı vs.) gibi uyuşmazlıklarda,

müvekkillerimize hukuki sürecin başından sonuna kadar etkin, hızlı ve sonuç odaklı hizmet vermekteyiz.

Her aile hukuku davası kendine özgüdür. Bu nedenle, sizin durumunuza en uygun hukuki stratejiyi birlikte belirleyip adımlarımızı titizlikle planlıyoruz.

Siz de nafaka alacaklarınızın tahsili ya da aile hukukuna ilişkin başka bir konuda danışmanlık almak isterseniz, bizimle iletişime geçebilirsiniz

Sıkça Sorulan Sorular

Emekli maaşının tamamına haciz konulabilir mi?

→ Hayır. Sadece işleyen nafaka için tamamı, birikmiş nafaka için ise yalnızca 1/4'ü haczedilebilir.
Borçlu muvafakati olmadan haciz yapılabilir mi?
→ Evet. Nafaka borçları için haciz talebinde borçlunun onayı aranmaz.
Birikmiş nafaka ne zaman tahsil edilir?
→ İşleyen nafaka kesildikten sonra kalan maaşın 1/4'ü oranında tahsil edilmeye başlanır.

Birikmiş nafaka alacaklarının tahsili süreci, özel düzenlemelere ve Yargıtay içtihatlarına tabi bir icra prosedürüdür. Emekli maaşlarının tamamının haczedilemeyeceği, işleyen nafaka ile birikmiş nafaka arasında önemli bir ayrım bulunduğu unutulmamalıdır. İcra takibi sırasında hem hakkınızın korunması hem de işlemlerin hızla sonuçlanması için sürecin dikkatle yönetilmesi gerekir. Bu nedenle, nafaka alacağınızın gecikmeden ve eksiksiz tahsil edilmesi için alanında uzman avukatımızdan profesyonel destek almanız büyük önem taşır.